Donker

Een tijdje geleden stond ik zoals altijd na de kerkdienst in de hal de kerkgangers te groeten. Een jongen kwam langs, gaf me hand en zei tegen me: “Het was wel erg somber…”. Dat gevoel bleek hij vaker aan mijn preken over te houden. Au, want je wilt mensen niet met een vervelend gevoel de kerkzaal laten uit gaan. Tegelijkertijd kan ik zijn gevoel niet weerleggen, want hij heeft gelijk: er hangt wel regelmatig een somber sfeertje in mijn preken, volgens mij niet alléén somberheid, maar dat is in elk geval wat híj onthoudt. Die somberheid heeft ook te maken met de tijd van het jaar: de donkere dagen voor Kerst.

Niet alleen donker, omdat de dagen zo kort zijn, maar ook in symbolische zin donker. De dagen voor Kerst zijn immers dagen waarin het wachten en verwachten centraal staan. De tijd waarin de duisternis extra voelbaar aanwezig is: niet alleen de natuurlijke duisternis, maar ook de figuurlijke duisternis.

Uit ervaring wéét ik dat het winterseizoen voorbij gaat, dat de temperaturen gaan oplopen, dat er nieuw leven komt in de natuur –, uit ervaring wéét ik dat het voorjaar de kille winter overneemt: zo gaat het toch ieder kalenderjaar?! Dat is de cyclus van de maanden, van de seizoenen.
Zo’n cyclus herken ik minder in het leven met Christus. Het leven met Christus is niet iets wat zich voortdurend herhaalt. Het leven met Christus is meer een voortgaande lijn. Advent is immers geen tijd van verwachten enkel en alleen in de weken voor Kerst, om vervolgens Kerst te vieren en alle andere feestdagen en daarna in december 2013 weer te beginnen. Advent duurt voort na de feestdagen, advent duurt voort zolang wij de terugkomst van onze Heer nog verlangen. Het lijkt misschien wel ieder jaar een herhaling, maar feitelijk bewegen wij ons achter het licht aan op weg naar het Rijk van de vrede, van het licht.

Ben ik zo’n somber mens? Misschien wel. Ik merk in elk geval dat er veel is dat me raakt.
Het onrecht waarover ik hoor en lees – de manier waarop veel mensen in deze tijd denken over mens, natuur, geld en goed… De manier waarop mensen hele bevolkingsgroepen stigmatiseren… De haat tegen christenen in Nigeria en andere plekken in deze wereld… De enorme kloof tussen Nederland/Europa en de armen in deze wereld… Het bezitterige als het gaat om ons land, onze grond, onze woningen, onze uitkeringen, de grenzen en regels die gretig worden vastgeklampt om onszelf te beschermen… De impact van ziekte, onderzoeken, behandelingen, het strijden tegen vernietigende krachten die te vaak het laatste woord hebben in deze wereld…

Ben ik zo’n somber mens? Misschien niet. Ik weet dat het bij het leven in deze wereld hoort. Maar ik weet ook dat er een licht is doorgebroken in deze wereld dat nooit meer dooft. Het is eigenlijk zo fel dat ik het niet kan zien. Herinner je het nog: hoe we tijdens een zonsverduistering met z’n allen naar de zon stonden te turen door een cd heen? Ik kan het Licht van de wereld alleen maar zien als ik een cd voor m’n ogen houd – een waas van duisternis. Dan kan ik het Licht zien – niet eens in haar volle glorie, maar dat komt nog wel. Ik zie er in elk geval genoeg van om te kunnen blijven geloven dat het waar is wat Jezus van zichzelf getuigt:

Ik ben het licht dat naar de wereld is gekomen,
opdat iedereen die in mij gelooft
niet meer in de duisternis is.
                                                  Johannes 12:46