Eeuwigheidszondag – wat is dat?

Eeuwigheidszondag – wat is dat nou weer? Is dat iets christelijks? Is het bijbels? Is het een Rooms verzinsel? Is het een religieus verschijnsel door mensen bedacht? Wat is het en wat moeten we er eventueel mee? Het is waarschijnlijk handiger om te schrijven aan de preken voor zondag aanstaande, maar volgens mij heb ik dit blog nodig om mijn gedachten over Eeuwigheidszondag scherp te krijgen…

In de kerk hebben we een ander soort kalender dan de kalender zoals je die in keukens vindt of in je agenda. In de kerk loopt het jaar niet van januari tot en met december, maar in de kerk bepalen de christelijke feestdagen onze kalender. Kerst is het eerste feest op deze kalender en de weken van verwachting voorafgaand aan Kerst – advent – zijn dan ook de eerste weken van het kerkelijk jaar. Dat betekent dat eind november het einde van het kerkelijk jaar is. Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar viert de kerk een soort oudejaarsdag. Deze zondag wordt vaak aangeduid als Eeuwigheidszondag.

Laat je gedachten maar vast gaan naar oudejaarsavond. Wat is er kenmerkend voor deze avond en de aanloop naar deze avond: de jaaroverzichten, het terugkijken, wat geweest is in herinnering brengen. De mooie momenten, maar ook de moeilijke momenten. Je sluit een periode af: na vannacht breekt er een nieuw jaar aan, een nieuwe tijd, een nieuwe kans en met frisse moed ga je eraan beginnen.

In de kerk doen we iets soortgelijks. We bereiden ons voor op het Kerstfeest, op de geboorte van Jezus – van wie wij geloven dat Hij de Zoon van God is die naar onze wereld gekomen is om ons echte vrijheid te geven. We staan erbij stil dat het met die gebeurtenis voor ons begonnen is.

Om ons opnieuw voor te bereiden op het begin, moeten we wat geweest is afsluiten. Dat doen we in de kerk niet eens zozeer door terug te blikken, maar vooral door vooruit te kijken. Dat lijkt tegenstrijdig: we geven immers deze zondag veel aandacht aan de moeilijk momenten van de afgelopen tijd – de momenten van verdriet, verlies, gemis. Maar die moeilijke momenten staan niet op zichzelf: het staat in het perspectief van de hoop. Het staat in het teken van het vooruitzien: het visioen van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, het vooruitzicht dat God onder de mensen zal wonen en wij voor altijd bij Hem zullen zijn. De mensen die wij verloren hebben aan de dood, zijn ons daarin voorgegaan. Hier op aarde, hier in ons leven, in onze gemeente – hier worden zij gemist, maar wij kijken voorbij het graf en zien een feest…

Eeuwigheidszondag is wat mij betreft dan ook geen dag om alléén maar te rouwen om wie we zijn verloren… Want in de kerk gaat het om Christus. Gaat het om de Levende Heer. Eeuwigheidszondag gaat wat mij betreft dan ook over het leven. Het leven met de Heer die leven geeft.

Is er dan wel plaats voor verdriet en tranen op Eeuwigheidszondag. Ja natuurlijk. Want we horen de feestmuziek in de verte misschien al wel spelen, maar we zijn er nog niet. We voelen de kou van het gemis nog. We voelen de pijn van het afgebroken leven. We voelen de leegte. God weet dat. Hij kent onze gedachten, onze vragen, onze emoties en het mag er zijn. Hij wijst dat niet af. Maar het verdriet krijgt in de kerk wel richting en perspectief. Ons verdriet is eindig. Nu kijken we nog met betraande ogen naar de horizon, maar we geloven dat eens de zon opkomt over onze donkere momenten en onze tranen droogt.

Met die hoop besluiten we zondagmorgen de dienst op Eeuwigheidszondag – verwoord in een oubollig lied dat me toch ook wel dierbaar is geworden:

Daar zal ik mijn Heer ontmoeten,
luist’ren naar zijn liefdesstem,
daar geen rouw meer en geen tranen,
in het nieuw Jeruzalem.